improviseren, wat is dat?

Improviseren of improvisatiespel is een vorm van toneelspelen waarbij de acteurs grotendeels onvoorbereid en ter plekke het verhaal, de personages en de dialogen verzinnen. Vaak krijgen zij van tevoren wel enkele suggesties (bijvoorbeeld de lokatie, of het type personage) als uitgangspunt mee, soms zelfs van het publiek.

Improvisatiespel leidt vaak tot verrassende en humoristische uitkomsten, ook voor de acteurs zelf. Meestal zijn improvisatievoorstellingen dan ook komisch, maar dat hoeft niet per se.

Bekende improvisatiespelen op televisie zijn De Lama’s, Alpacas en De Vloer Op.

Geschiedenis en vormen van improvisatietheater

In het theater is improviseren al eeuwen oud. Het is waarschijnlijk ooit ontwikkeld om acteurs te helpen van hun plankenkoorts af te komen.

Er bestaan korte improvisatievormen (van 3 tot 10 minuten) en lange improvisatievormen (vanaf 30 minuten). Van de korte improvisatievormen is theatersport de bekendste vorm. Bij theatersport spelen twee ‘teams’ als het ware een wedstrijd, zij spelen korte geïmproviseerde scènes tegen elkaar, waarbij scheidsrechters de teams punten geven.

Jabbertalk, improviseren

Bij improvisatiespel wordt vaak gebruik gemaakt van jabbertalk. Jabbertalk is een fantasietaal. Bij jabbertalk of ‘jabberen’ krijgen de klanken hun betekenis niet door de taal, maar door intonatie, volume en lichaamstaal.

Wat is belangrijk bij improvisatiespel?

Bij improviseren is het belangrijk om:

• Vooraf bedachte grappen of eventuele verhaallijnen los te laten.
• Op je instinct te durven afgaan en risico’s te nemen. Durf op je eerste impuls, je eerste idee of opwelling te vertrouwen.
• Vrij te (durven) associëren. Als je associeert zoek je verbindingen op met het onderwerp en de personages. Associëren is een goede manier om tot creativiteit en fantasie te komen. Hoe meer je je op je instinct durft af te gaan, hoe meer geïnspireerd je raakt en hoe beter je kunt associëren.
• Je te focussen en te concentreren.
• Soepel samen te werken, op elkaar te reageren en er echt een samenspel van te maken. Daarvoor moet je ook de ideeën van de andere acteurs accepteren. Als je steeds ‘ja maar’ zegt in plaats van ‘ja’ zorgt dat ervoor dat de scene niet lekker loopt.